Inleiding

Geschiedenis van koffie

Koffie heeft zo'n vaste plaats in ons dagelijks leven, dat het bijna niet is voor te stellen dat het vroeger anders was. Koffie werd in de 17e eeuw vanuit Arabië via Turkije in Europa geïntroduceerd. In Arabië was koffie drinken aan het eind van de 15e eeuw een dagelijks ritueel dat deel uitmaakte van de samenleving. Arabieren worden dan ook beschouwd als de eerste koffiedrinkers.

Ontdekkingsreizigers komen aan het eind van de 15e en 16e eeuw in het Midden-Oosten terecht en bezoeken daar de koffiehuizen. Er doen diverse legendes de ronde. Want er wordt een drank geserveerd die in staat is om vermoeidheid en slaperigheid te verdrijven en die ook nog lekker van smaak is. Dat intrigeert de Europeanen.

Handelaren zien daar wel iets in en laten voor de eerste keer in 1615 een schip met koffie uit Turkije naar Europa varen.In Venetië wordt omstreeks 1645 het eerste Europese koffiehuis geopend. Daarna gaat het snel: Oxford, Londen, Den Haag, Marseille en andere wereldsteden volgen. In Parijs zijn er in 1690 al 250 koffiehuizen. In de eeuwen daarna verovert koffie z'n vaste plek binnen onze culturen.

Koffie in Nederland

We kunnen niet meer zonder koffie, want voor de meesten van ons geldt dat we bijna 4 kopjes koffie per dag drinken. Jaarlijks drinken Nederlanders per persoon circa 154 liter koffie, dat zijn bijna 3,5 kopjes koffie per dag! Het is duidelijk dat koffie een populaire drank is. Zelfs nog populairder dan cola en bier bijvoorbeeld. Uit onderzoek blijkt dat er maar weinig mensen zijn die géén koffieliefhebber zijn. Koffie wordt niet alleen thuis gedronken, maar ook op het werk en in horecagelegenheden. De Nederlanders behoren wereldwijd gezien tot de 'enthousiaste koffie drinkers' Er zijn maar weinig mensen in ons land die géén koffie drinken (ongeveer 12%).. Met 154 liter koffie per hoofd van de bevolking per jaar horen we wereldwijd tot de categorie 'enthousiaste koffie drinkers'. Alleen de Finnen, Zweden, Noren en Oostenrijkers drinken meer.

Koffiesoorten

Ieder zn eigen smaak

Nederlanders hebben doorgaans een favoriet merk waaraan ze redelijk trouw zijn. De meeste melanges zijn gebaseerd op een combinatie van Arabica- en Robusta-bonen. Vaak is de verhouding ongeveer tweederde Arabica, eenderde Robusta. Maar er is ook een ruime keuze uit 100% Arabica of uit pittige melanges die voor het grootste deel uit Robusta-bonen bestaan.
Er zijn heel veel koffiesoorten met exotische namen als Sidamo of Kouillou. Het zijn allemaal variëteiten van de Arabica- of de Robusta-boon. Andere voorbeelden zijn de Kenya AA (aromatisch en fris van smaak), de Colombia (volle, aromatische smaak), Costa Rica SHB (fijne, zachte smaak), de Sumatra Lintung (zwaar en krachtig), de Maragogype (extra grote boon) en de Togo (pittig, zuiver van smaak).
Wie in de schappen van de supermarkt of de speciaalzaak kijkt, ontdekt dat er allerlei variaties te koop zijn die het koffiedrinken tot een speciaal moment maken. Zo is er bijvoorbeeld de 'single origin'.

Wat van ver komt is lekker : Single origins'

Zeker een nieuwe trend zijn de koffiesoorten die speciaal uit een bepaald land komen. Een koffieboon uit Nigeria smaakt anders als een uit chili, zo het schijnt. Speciaal voor mensen die van bijzondere koffie  Single origins' zijn luxe koffiesoorten uit exotische oorden. Ze hebben een meer uitgesproken en vaak ook vollere smaak dan de gangbare koffie. Ze worden verkocht onder namen als Antigua (Guatemala) en Sidamo (Ethiopië).

Espresso & cappuccino

Van alle nieuwe smaken zijn deze  wel het meest bekend. Ieder zelfrespecterend koffiehuis heeft minimaal deze twee varianten en zij zijn dat ook het populairst. Espressokoffie bestaat uit bonen die speciaal gebrand zijn. Espressobonen worden extra fijn gemalen om te kunnen worden gebruikt in het espresso-apparaat. Het water wordt onder hoge druk (9 atmosfeer) door het koffiemaalsel geperst. Een goede espresso heeft een fraai gesloten cremelaagje. De crèmelaag van een espresso moet eigenlijk mooi gesloten zijn. Even testen door een klein schepje suiker voorzichtig op de crèmelaag te strooien. Op een kwalitatief goede espresso blijft de suiker even liggen voordat de korrels langzaam naar de bodem zakken. Een cappuccinno heeft espressokoffie als basis.

Voor een echte cappuccino - van oorsprong afkomstig uit Italië - wordt espressokoffie gebruikt. Schuimig opgeklopte melk en een vleugje cacao maken er een cappuccino van.

Oploskoffie

In een snelle maatschappij als deze is oploskoffie natuurlijk de ideale oplossing. Heet water er over en het is klaar.  Oploskoffie op zich is natuurlijk niets nieuws. Er zijn veel merken die de traditionele instantkoffie in glazen potten verkopen. Nieuw echter zijn de zogenaamde new instants.Deze worden verkocht in portieverpakking en zijn in vele smaken verkrijgbaar. New instants' (bijvoorbeeld instant cappuccino of Wiener melange in portieverpakkingen) bieden volop variatie en zijn snel klaar. Daarmee wordt voldaan aan onze wens om op ieder moment van een kop koffie te genieten. Niet voor niets zijn ze dan  ook zo populair. Iedere fabrikant heeft wel een paar soorten, in klein verpakte sachets. De new instantszijn inmiddels overal verkrijgbaar. Er zijn diverse soorten zoals cappuccino, espresso, café amaretto of 'koffie verkeerd'.

De koffiemachine

Een goede kop koffie kost tijd. Het water moet immers door de koffiebonen lopen. Toch wil iedereen de ideale kop koffie en steeds meer machines worden op de markt gebracht om dit voor elkaar te krijgen.

Snelfilterapparatuur 

Er zijn snelfilterapparaten die handmatig of automatisch werken. De keuze hangt onder andere af van het aantal mensen dat komt koffiedrinken. De koffie wordt opgevangen in glazen schenkkannen, isoleerkannen of in de interne opslag van het apparaat..

Esspressomachines.

Wie buitenshuis koffie bestelt, krijgt steeds vaker een kopje geserveerd dat zojuist gemalen en gezet is. De meeste horecagelegenheden hebben apparatuur waarmee zowel espressokoffie als bijvoorbeeld cappuccino of café crème kan worden gezet. Die koffie drinken we inmiddels graag. Steeds meer mensen vragen ook naar een ristretto (sterk geconcentreerde espresso) of een espresso lungo (een 'lange' espresso met wat meer water). Meestal hebben de espresso-apparaten een koffiemolen en pistons. De piston wordt handmatig gevuld of er wordt gebruik gemaakt van geportioneerde sachets koffiemaalsel. Er zijn ook machines die water- en koffietoevoer volledig automatiseren.

Het nieuwste op dit gebied is de esspressomachine voor thuis, zodat men ook hier van goede koffie kan genieten. Ze zijn veelal duur en ideale kadootjes bij bruiloften en verjaardagen, voor de persoon die toch al alles heeft.

De koffieautomaat

Bij koffie-automaten werd vroeger vooral gebruik gemaakt van oploskoffie. De meeste systemen maken nu gebruik van de fresh-brewmethode, die is vergelijkbaar met de manier waarop thuis koffie wordt gezet in het koffiezet-apparaat. Er zijn ook automaten die oploskoffie of koffieconcentraat gebruiken. Koffieconcentraat wordt gemaakt van zojuist gezette koffie die tot een dikke vloeistof wordt geconcentreerd en wordt diepgevroren.

Fresh-brew koffie-automaat

Er wordt een zorgvuldig afgepaste hoeveelheid koffie voor één kopje korte tijd in contact gebracht met een bepaalde hoeveelheid water. Even later wordt dat mengsel door een metalen of een papieren filter heen gedrukt. Als de koffie met suiker en/of melk wordt gedronken, kan die meteen worden toegevoegd. Het is erg populair, omdat de koffie vers is.

Oploskoffie-automaat

Nog steeds de simpelste methode. Een bepaalde hoeveelheid heet water wordt aan een vaste hoeveelheid oploskoffie (gemaakt volgens de sproeidroog- of vriesdroogmethode) toegevoegd. Als de koffie met suiker en/of melk wordt gedronken, dan kan die meteen worden toegevoegd.

Koffieconcentraat-automaat

Koffieconcentraat is gemaakt van zojuist gezette koffie die wordt geconcentreerd en vervolgens wordt diepgevroren. Het concentraat moet weer vloeibaar zijn voordat het de de automaat in gaat. De machine voegt aan een vaste hoeveelheid heet water een beetje van het vloeibare concentraat toe. Als de koffie met suiker en/of melk wordt gedronken, dan kan die meteen worden toegevoegd

Het koffiehuis

Eigenlijk is het koffiehuis helemaal niet nieuw en bestond deze al jaren. Door de coffeeshop, waar onder andere ook marihuana wordt gekocht was het koffiehuis echter geheel uit de gratie geraakt. Het had een negatieve associatie met junks en dealers gekregen.

Het ouderwetse koffiehuis komt echter weer terug en steeds meer kleine winkeltjes openen hun deuren. Het is nu echter een plaats waar je naast koffiedrinken ook koffie kan kopen. Speciale koffiesoorten zijn hier verkrijgbaar en kwaliteit staat voorop

Loungen

Ook het loungen en het loungecafé is helemaal in. Even een rustpunt waarop je niets hoeft. Hierbij hoort een kopje koffie, waardoor je meteen weer een opkikker krijgt en je er weer een tijdje tegen aan kunt

Koken met koffie

Koffie is niet alleen meer om te drinken. Ook wordt het net als thee steeds meer in gerechten verwerkt. In een goede chilli con carne worden een paar koffiebonen meegekookt voor de pittige smaak. Het gerecht boston baked beans: maakt traditioneel ook al gebruik van koffiebonen. Helemaal populair is het gebruik van koffie in de nieuwe fushion kitchen, waar het wordt verwerkt in talloze gerechten.

Ook komt de koffiesmaak terug in vele  producten. Vooral in snoepgoed kan je dit terug vinden. Het zit bijvoorbeeld in lollies, caramels, chocolade en koekjes.